دستگاه اکسیژن ساز چیست :
مقدمه
این روزها به لطف پیشرفتهای تکنولوژی در حوزه پزشکی، کمک شایانی به بیماران تنفسی شده است. یکی از دستگاههایی که با استفاده از دانش فنی محققان ساخته میشود، دستگاه اکسیژن ساز است . این دستگاهها به نسبت سیستمهای صنعتی قدیمی از اندازه کمتری برخوردارند و بیصدا، سبک و کوچک هستند. با تمام مشخصات گفتهشده دستگاه اکسیژن ساز ، تمام نیاز افراد را برای دریافت اکسیژن موردنیاز بدن تأمین میکند. اگر شما هم مایل هستید با این دستگاهها بیشتر آشنا شوید و در ارتباط با نحوه عملکرد آن اطلاعاتی را به دست آورید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
دستگاه اکسیژن ساز چیست؟
دستگاه اکسیژن ساز یا دستگاه متمرکز کننده اکسیژن، نوعی تغلیظ کننده است؛ به صورتی که افرادی که از برخی بیماریهای خاص رنج میبرند و امکان دریافت اکسیژن کافی از هوای محیط را ندارند با استفاده از این دستگاه میتوانند سطح اکسیژن خون خود را افزایش دهند.
این دستگاهها با فیلتر کردن هوای محیط اکسیژن را به غلظت مطلوب رسانده و این ماده تصفیهشده حیاتی را با جریانی مداوم و کنترلشده در دسترس فرد قرار میدهد. یکی از مهمترین مشخصات بهترین دستگاه اکسیژن ساز، وجود فیلترهای مخصوص و بسترهای کاتالیستی برای حذف نیتروژن موجود در هوا است که این عمل به افزایش غلظت اکسیژن کمک میکند.
علاوه بر موارد گفتهشده دستگاههای اکسیژن ساز با استفاده از رابط الکترونیکی سطح اکسیژن را مطابق با تنظیمات ارائهشده نگه میدارد و آن را از طریق لوله بینی یا ماسک برای استنشاق در دسترس فرد قرار میدهد.
اجزای تشکیل دهنده دستگاه اکسیژن ساز :
پس با توجه به موارد گفتهشده، دستگاههای تهیه اکسیژن از موارد زیر ساخته میشود:
-
کمپرسور؛ این قطعه وظیفه مکش هوا به درون دستگاه و تنظیم فشار آن متناسب با تنظیمات را دارد. علاوه بر آن وظیفه دیگر کمپرسور، هدایت هوا به درون فیلتر غربال زئولیت است.
-
فیلترها؛ این دستگاههای برای داشتن عملکرد مناسب به سه مدل فیلتر احتیاج دارند که یکی از آنها وظیفه جذب گردوغبار را دارد که از موادی با تام پلی اورتان ساخته میشود و فیلتر دوم از جنس کاغذ از و به آن فیلتر هپا میگویند و درنهایت فیلتر سوم برای حذف باکتریها و ذرات ریز میکروسکوپی مورداستفاده قرار میگیرد که اکسیژن خروجی عاری از هرگونه مواد بیماریزا برای فرد باشد.
-
فیلتر بستر غربال برای فیلتراسیون اکسیژن؛
این بخش به سیلندر زئولیت معروف است و با جذب سطحی گاز نیتروژن را جذب میکند و اکسیژن که ذرات آن از نیتروژن کوچکتر است، از فضای متخلخل این فیلترها عبور خواهد کرد. غالباً این قطعات را دوقسمتی میسازند که اگر زمانی یکی از فیلترها اشباع یا با مشکلی مواجه شد، فیلتر دیگر مسئولیت آن را به عهده بگیرد.
-
مخزن اکسیژن؛
این مخزن محل ذخیرهسازی اکسیژن است و با استفاده از رگلاتور، میزان جریان گاز خروجی تنظیم میشود.
-
دریچه فشار؛ این دریچه به دریچه چهار منظوره نیز معروف است؛ چراکه مسئولیت مدیریت 4 بخش از ورودی و خروجیهای دستگاه را به عهده دارد.
-
ماسک اکسیژن یا لوله بینی ؛
شاید برایتان جالب باشد که بدانید اغلب دستگاههای اکسیژن ساز برای استفاده نیازی به شارژ کامل مخزن اکسیژن ندارند و بهصورت 24 ساعته میتوانند این گاز حیاتی را برای فرد تهیه کنند.
عملکرد دستگاههای اکسیژن ساز خانگی
این دستگاهها بهصورت تخصصی بر دریافت و فیلتر گاز اکسیژن از محیط تمرکز میکنند و اکسیژنی که در اختیار فرد قرار میگیرد، غلظتی معادل 90 تا 95 درصد دارد. مراحل فیلتر کردن این گاز به ترتیب زیر است.
- مکش هوای محیط و تنظیم فشار آن توسط کمپرسور
- بستر غربال که غالباً از زئولیت ساخته میشود نیتروژن را از هوا جدا میکند. بستر غربال دو عملکرد دارد؛ حفظ اکسیژن جداسازی شده و تخلیه نیتروژن به محیط
- تنظیم فشار اکسیژن بر 5 تا 10 لیتر در دقیقه توسط شیر فشار
- درنهایت ورود گاز به لوله تنفسی برای استفاده فرد.
انواع مختلف دستگاه اکسیژن ساز
دستگاههای اکسیژن ساز در دو مدل ساختهشده است که این دو مدل عملکرد متفاوتی دارد. در ادامه به معرفی آنها پرداختهایم:
دستگاه جریان مداوم؛ این مدل نوع سادهای از دستگاه تأمینکننده اکسیژن است که بهصورت مداوم مقدار خاصی از اکسیژن را برای فرد تأمین میکند. این سیستم توجهی به میزان استفادهشده اکسیژن توسط فرد ندارد و تا زمانی که روشن است بر اساس برنامهای از پیش تعیینشده، اکسیژن خالص را ذخیرهسازی و تخلیه میکند.
دوز نبض؛ این دستگاه برخلاف دستگاه قبلی هوشمند است و با سنجش میزان ضربان الگوی تنفس فرد را تشخیص میدهد. نتیجه تشخیص الگوی تنفس توسط دستگاه آزادسازی اکسیژن بسته به نیاز فرد است؛ به همین دلیل امکان دارد اکسیژن آزادشده توسط این دستگاه در دقیقه، میزان متفاوتی باشد.
لازم به ذکر است که این دستگاهها بر اساس سایز نیز طبقهبندی میشوند که به دو مدل خانگی با سایز بزرگتر و قابلحمل با سایز کوچکتر تقسیمبندی خواهند شد.
تفاوت دستگاههای اکسیژن ساز با کپسولهای اکسیژن
همانطور که از اسم کپسولها مشخص است، این کپسولها محل ذخیرهسازی اکسیژن مایع یا گاز است که با دستگاههای غلیظ کننده یا سازنده اکسیژن تهیه میشود. این مخازن پس از اتمام اکسیژن، نیاز به شارژ مجدد دارند و این در حالی است که دستگاههای اکسیژن ساز، اکسیژن را بهصورت جریانی مداوم از هوای اطراف تهیهکرده و احتیاجی به شارژ گازی ندارند.
ازنظر مصرفکنندگان دستگاه اکسیژن ساز بهترین جایگزین برای کپسولهای گاز اکسیژن هستند. دلایلی که این افراد بیان کردهاند شامل حمل آسان، عدم نیاز به شارژ و استفاده مداوم بدون نگرانی از تخلیه اکسیژن است.
بااینحال قیمت دستگاه اکسیژن ساز به نسبت کپسولهای گاز مایع گرانتر است؛ اما با توجه به هزینههای مداوم این کپسولها برای شارژ کردن، خرید این دستگاههای غلیظ کننده اکسیژن هوشمندانهتر به نظر میرسد.
دلایل استفاده از اکسیژن ساز
دلایل زیادی برای استفاده از این دستگاههای وجود دارد و پزشک معالج براثر عوامل مختلفی اکسیژن درمانی را به فرد پیشنهاد میدهد. ازآنجاییکه ریهها اکسیژن را از هوا گرفته و آن را برای مصرف بدن منتقل میکنند، زمانی که این عضو حیاتی نتواند عملکرد مناسبی از خود نشان دهد، استفاده از دستگاه جایگزین توسط پزشک به فرد پیشنهاد خواهد شد. توجه داشته باشید که هر عاملی که اندکی اکسیژنرسانی را مختل کند، فرد را برای اکسیژن درمانی واجد شرایط نخواهد کرد و غالباً پزشک معالج زمانی دستور به استفاده از اکسیژن خالص را میدهد که سطح این گاز در خون فرد به زیر 85 درصد رسیده باشد.
چه کسانی به اکسیژن ساز احتیاج دارند؟
همانطور که گفته شد، درصورتیکه نتایج سنجش اکسیژن با دستگاه اکسی متر توسط پزشک اخلال در اکسیژنرسانی به اندامها را گزارش کند، نیاز به استفاده از این دستگاهها حس میشود. در زیر به برخی بیماریهایی که در شرایط حاد به این دستگاه نیاز دارند اشارهکردهایم:
-
آسم؛ این بیماری با حمله به مجاری تنفسی منجر به التهاب آن بخش میشود. با بروز التهاب در مجاری دستگاه تنفسی، ترشح مخاط از این نواحی بیشتر از حالت نرمال میشود که منجر به سختتر شدن تنفس برای فرد خواهد شد. اکثر بیماران در مراحل اولیه بیماری و آسمهای خفیف این بیماری را با دارو و اسپریهای تنفسی کنترل میکنند، اما در شرایط حاد و پیشرفته آن، نیاز به اکسیژن درمانی بیشتر به چشم میآید. استفاده از بهترین دستگاه اکسیژن ساز در زمانی که فرد دچار حمله آسمی میشود، به او کمک میکند که مقداری زیادی اکسیژن خالص به ریهها منتقل کرده و تنفس برای فرد راحتتر خواهد شد.
-
پنومونی؛
پنومونی یا ذاتالریه بیماری است که در اثر عفونت آن هر دو کیسه هوایی دچار عفونت شدید میشود که این عفونت در نتیجه به تجمع مایع درون بافت ششها میانجامد. طبق تجربه بیماران و تحقیقاتی که در این حوزه انجامشده، اکسیژن درمانی شرایط بالینی بیمار را بهبود میبخشد؛
-
سندروم پریشانی تنفسی؛ برخی از نوزادان به این سندروم مبتلا میشوند و ابتلا به این سندروم در نوزادانی که زودتر از موعد متولد شدهاند، بیشتر به چشم میخورد. در این نوزادان تنفسهای کوتاه و دفعات بالا وجود دارد که اکسیژن درمانی به آنها برای کاهش عوارض ثانویه بسیار کمک میکند؛
-
دیسپلازی ریوی؛
متأسفانه هدف اصلی این بیماری نیز نوزادان هستند و برای بهبود شرایط ریوی به مدتزمان بیشتری به نسبت سندروم پریشانی تنفسی نیاز دارند؛
-
کرونا؛
بیماری کرونا نیز یکی از بیماریهایی که ریه و بافت آن را درگیر میکند. این حمله به بافت ریه اختلاط تنفسی را به همراه دارد که برای بهبود شرایط تنفسی در بیمارانی که حجم زیادی از ریه آنها درگیر شده است، اکسیژن درمانی توصیه میشود.
بیماریهای مزمنی که به اکسیژن درمانی نیاز دارند
حال که بیماریهای ریوی را شناختید، به سراغ بیماریهای مزمن که ریه را درگیر میکند میرویم:
-
بیماری مزمن انسدادی ریه؛ درمان این بیماری ممکن است مدتها به طول بینجامد. فردی که به این بیماری مبتلا است، نمیتواند اکسیژن کافی برای ارگانها مهم بدن را از طریق ریهها جذب کند؛ به همین دلیل در طول درمان حتماً به اکسیژن درمانی با استفاده از دستگاه اکسیژن ساز نیاز خواهد داشت؛
-
فیبروز کیستیک؛ عامل اصلی ابتلا به این بیماری وراثت است و یکی از بیماریهایی است که خطر مرگ در آن بالا به شمار میرود. در این بیماری ترشحات مخاطی بسیار چسبناک و غلیظ میشود که باعث انسداد مجاری تنفسی و بافت ریهها خواهد شد. در این بیماران استفاده از دستگاههای اکسیژن رسان لازم و ضروری است؛
-
آپنه خواب؛
این بیماری به اختلال تنفسی در خواب نیز معروف است و باعث میشود که تنفس فرد در خواب پراکنده و گاهی متوقف شود. میزان نیاز افرادی که به این بیماری مبتلا هستند برای اکسیژن درمانی به نسبت بیماری مزمن دیگر بسیار کمتر است، اما تحقیقاتی مبنی بر کاهش علائم بالینی در این بیماری پس از اکسیژن درمانی مشاهده شده است.
روش استفاده از اکسیژن درمانی در منزل
با توجه به اینکه هر دستگاه دستورالعملهای خاصی برای استفاده و نگهداری دارد، بهتر است حتماً دفترچه همراه آن را مطالعه کنید. در حالت کلی درصورتیکه پزشک استفاده مداوم از دستگاه را بهصورت مداوم برای شما تجویز کرده است، باید همیشه از اتصال دستگاه به برق مطمئن باشید یا اگر دستگاه شما شارژی است، همیشه یک باطری اضافه را در حالت شارژ کامل نگهدارید.
قبل از استفاده از دستگاه با پزشک خود در ارتباط با میزان اکسیژن موردنیاز خود در دقیقه صحبت کنید که برای تنظیم دوز دستگاه در دقیقه، دچار سردرگمی نشوید. روشهای زیر میتواند برای استفاده آسانتر از دستگاه به شما کمک کند:
-
مرطوب کردن هوای محیط؛ برخی از افراد در زمان استفاده از دستگاههای اکسیژن ساز، احساس خشکی در بینی و مجاری تنفسی خود دارند. برای رفع این مشکل میتوانید از دستگاههای بخور در محیط خانه برای مرطوب کردن هوا استفاده کنید. حتی برخی از دستگاههای امکان اضافه کردن محفظه آب مقطر را به شما میدهند که با اضافه کردن آن بهصورت مستقیم هوای ورودی مرطوب میشود؛
-
طولانی کردن لوله؛
برخی افراد به دلیل کوتاه بودن لولههای تنفسی از دستوپا گیر بودن این دستگاهها گله میکنند. بهراحتی میتوانید با مشورت از فروشنده بهترین دستگاه اکسیژن ساز، طول لوله تنفسی را بسته به دستگاه خریداری شده، افزایش دهید.
نکاتی که قبل از خرید دستگاه اکسیژن ساز باید به آن توجه کنید
ازآنجاییکه دستگاههای اکسیژن ساز تفاوتهایی با یکدیگر دارند، قبل از خرید دستگاه حتماً به نکات زیر توجه کنید:
-
حجم اکسیژن؛ در صورت نیاز به اکسیژن درمانی، ظرفیت غلیظ کنندگی دستگاه خریداری شده باید از نیاز شما در دقیقه بیشتر باشد که در زمان استفاده از آن با مشکلات ثانویه مواجه نشوید. پس حتماً در زمان خرید به میزان حداقل و حداکثر دوز اکسیژن بر دقیقه دستگاه توجه کنید.
-
خلوص اکسیژن؛
ازآنجاییکه هدف از اکسیژن درمانی رساندن اکسیژن بیشتر به ریهها است، حتماً در زمان خرید به خلوص اکسیژن تجمع یافته از دستگاه توجه کنید که باید رقمی بین 90 تا 95 درصد باشد.
-
تعداد و کیفیت فیلتر؛ همانطور که میدانید فیلترها یا الکها، نقش غربالگری برای گرفتن و تخلیه نیتروژن را به عهده دارند؛ پس هرچه تعداد الکها از بیشتر (نرمال) و کیفیت آنها بهتر باشد، اکسیژن گرفتهشده از دستگاه، خالصتر و بهتر خواهد بود.
-
سطح نویز؛
دستگاههای خانگی اکسیژن ساز برای جذب هوا و فیلتر کردن اکسیژن، فعالیتهایی انجام میدهند که غالباً این فعالیتها صداهایی را در پی دارد که به آن نویز میگویند. اگر شما به صدا حساس هستید باید در زمان خرید، دستگاهی را انتخاب کنید که میزان صدای کمتری را تولید میکند. اکثر این دستگاهها صداهایی در بازه 40 تا 58 دسیبل تولید میکنند که صدایی نرمال بهحساب میآید.
-
امکان حمل؛
از دیگر عوامل مهمی که در زمان خرید دستگاه باید به آن توجه کنید، میزان نیاز خود به اکسیژن است. برخی افراد نیاز دارند برای مدتی بهصورت 24 ساعته از دستگاه اکسیژن ساز استفاده کنند. این افراد به دستگاهی باقابلیت حمل احتیاج دارند که زمانی که خارج از منزل هستند نیز بتوانند بهراحتی از اکسیژن فیلتر شده در دستگاه استفاده نمایند. وزن این دستگاهها بسیار مهم است؛ پس در زمان خرید به وزن آن نیز توجه کنید.
-
قطعات جانبی؛
از نکات بسیار مهم که در زمان خرید باید به آن توجه کنید، موجود بودن قطعات جانبی دستگاه در بازار داخلی است. ازآنجاییکه برخی قطعات این سیستمهای اکسیژن ساز مصرفی هستند، حتماً قبل از خرید دستگاه اصلی، به امکان خرید راحت قطعات جانبی آن توجه کنید.
-
عوامل جانبی؛
عوامل دیگری نیز بر خرید بهترین دستگاه اکسیژن ساز تأثیر میگذارد که میتوان به میزان مصرف برق و ضمانت اصالت کالا اشاره کرد.
نظافت دستگاه اکسیژن ساز
یکی از نکاتی که هم سلامت شما و هم عمر مفید دستگاه را تهدید میکند، عدم توجه به نظافت آن است. پس حتماً برای تمیز کردن آن به موارد زیر دقت کنید:
-
شست و شوی لوله و ماسک؛
اگر لوله تنفس متصل به دستگاه قابل جداسازی است، حتماً آن را به همراه گیره بینی یا ماسک، هفتهای یکبار با آب گرم به همراه میزان بسیار کم صابون بشویید و بهدرستی آبکشی کنید. در همین حین از سلامت لوله دستگاه نیز اطمینان حاصل خواهید کرد. پس از شستوشو اجازه دهید لوله و ماسک بهدرستی خشک شود، سپس آن را به دستگاه متصل کنید.
-
شست و شوی بطری آب مقطر؛ اگر از بطری آب مقطر برای مرطوب کردن هوای ورودی استفاده میکنید، هر 3 روز یکبار آن را به با محلول رقیق آب و صابون بشویید و بهدرستی آب کشی کنید و درنهایت مجدداً با آب مقطر، آبکشی نمایید. بعد از آبکشی آن را روی حولهای خشک برگردانید تا کاملاً در هوای محیط خشک شود و بعد از آن، به دستگاه متصل کنید.
-
فیلتر دستگاه؛
برای تمیز کردن این قسمت حتماً با فروشنده دستگاه مشورت کنید؛ چراکه برخی از فیلترها قابلیت شستوشو ندارند. برای فیلترهایی که قابلیت شستوشو نیز دارند، محلول مناسب را نیز از فروشنده خریداری کنید.
اقدامات ایمنی لازم پس از خرید دستگاه تأمین اکسیژن
پس از خرید دستگاه اکسیژن ساز، اقدامات ایمنی لازم است که باید حتماً با آنها آشنا شوید. آشنایی با این اقدامات به حفظ امنیت شما و دستگاه خواهد انجامید. یکی از این اقدامات این است که هیچگاه دستگاه را در نزدیکی شعله آتش یا حرارت دستگاههای گرمایشی قرار ندهید و در نزدیکی آن، از کشیدن سیگار خودداری کنید.
از دیگر اقدامات ایمنی اینکه هیچکدام از دریچههای ورودی یا خروجی دستگاه را نپوشانید و آن را در فضای محصور قرار ندهید . این کار عملکرد دستگاه را مختل خواهد کرد. حتی بهتر است دستگاه را در محیطی خلوت قرار دهید که احتمال افتادن اجسام بر آن کمتر باشد. و درنهایت اگر به هر دلیلی دستگاه شما آژیر یا بوق خطر زد، با مراجعه به دفترچه آن، اقدام به عیبیابی کنید و درصورتیکه قادر به این کار نیستید، حتماً با نمایندگی فروش دستگاه تماس حاصل فرمایید.
مزایای استفاده از دستگاه اکسیژن ساز
همانطور که میدانید کمبود اکسیژن علاوه بر تأثیر بر بافت ریه، بر دیگر ارگانهای مهم بدن نیز تأثیر میگذارد و این عوارض بهراحتی با دیدن چهره افرادی که مشکلات ریوی دارند، مشهود است. با استفاده از دستگاههای اکسیژن ساز، شرایط بالینی افراد تغییرات مثبتی داشته است و این تغییرات به شرح زیر است:
- سطح انرژی در این افراد افزایش داشته است.
- خلقوخو به میزان قابلتوجهی بهبود یافته است.
- پس از اکسیژن درمانی، راحتتر توانستهاند تمرکز کنند.
- برای انجام فعالیتهای روزمره و حتی فعالیتهای سبک ورزشی، با مشکل کمتری مواجه شدهاند.
- استرس ناشی از کمبود اکسیژن بهصورت قابلتوجهی کاهش یافته است.
- سردردهای میگرنی که ناشی از کمبود اکسیژن است، در این افراد کمتر مشاهده شده است.
- پس از اکسیژن درمانی این افراد از تجربه خواب راحتتر و عمیقتر لذت میبرند.
- افزایش هوشیاری در روز از دیگر عواملی است که مصرفکنندگان این محصول آن را گزارش میکنند.
- از تغییر رنگ در پوست که به دلیل کمبود اکسیژن به وجود میآمده، دیگر خبری نیست.
- تپش قلب ناشی از کمبود اکسیژن به حالت نرمال تغییر میکند.
- تعرقهای آزاردهنده کنترل میشود.
- سرفههای مداوم بهصورت قابلملاحظهای کم میشود.
- تیرگی و خستگی در پوست دیگر مشاهده نمیشود و پوست افراد شفاف به نظر میرسد.
- خسخس سینه نیز در این افراد کم میشود.
- و…
قیمت دستگاه اکسیژن ساز
دستگاههای غلیظ کننده اکسیژن بسته به کارایی، میزان مصرف برق، وزن و قابلیت حملونقل . نرخ جریان اکسیژن و مواردی دیگر با یکدیگر متفاوت هستند و همین تفاوت، باعث تغییر قیمت در آنها خواهد شد. دستگاههای متفاوتی در بازار موجود است که نرخ قیمتی بین 20 میلیون تومان تا حدود 80 میلیون تومان دارند. البته لازم به ذکر است که دستگاههای مرغوب و محبوب در بین مشتریان ایرانی موجود در بازار را با هزینهای بین 29 تا 37 میلیون تومان میتوانید تهیه کنید.
این برندهای معروف و محبوب شامل برند اکسیژن، زیکلاس، مد، فیلیپس و امرن است. برای خرید دستگاه مناسب حتماً در ابتدا مشخصات سیستم موردنظر خود را در این برندها جستجو نمایید.
جمع بندی و نتیجه گیری
دستگاه اکسیژن ساز خانگی یکی از دستگاههای است که در چند سال اخیر به بیمارانی که از مشکلات ریوی رنج برندهاند، کمک شایانی کرده است. هوای اطراف ما حاوی 21 درصد اکسیژن و 79 درصد نیتروژن است. این دستگاه بهعنوان یک غلیظ کننده برای گاز اکسیژن بهحساب میآید . به صورتی که هوا با وارد شدن به آن فیلتر شده و نیتروژن آن گرفته میشود . و اکسیژن باقیمانده با مخزنی برای استفاده فرد فرستاده خواهد شد.
در مقاله بالا به نکاتی اعم از روش عملکرد بهترین دستگاه اکسیژن ساز، قطعات موجود در آن، نحوه تمیز کردن و نگهداری، نکات ایمنی و قیمت دستگاه اکسیژن ساز اشاره کردیم. ازآنجاییکه این دستگاه بهصورت مستقیم بر سیستم اکسیژنرسانی بدن تأثیر میگذارد . هیچگاه بهصورت خودسرانه اقدام به استفاده از آن نکنید و حتماً نظر پزشک خود را در این رابطه در اولویت قرار دهید.